Θυμός. Η νέα μας καθημερινότητα;

Ο θυμός «κάποτε»

Στο παρελθόν ο θυμός είχε μια άλλη μορφή. Ήταν πιο γραφικός, πιο ανάλαφρος και «περνούσε» πολύ πιο γρήγορα. Θυμώναμε εύκολα αλλά μπορούσαμε να ελέγξουμε με «αποδοτικό τρόπο» τη συμπεριφορά μας και να την επαναφέρουμε στο φυσιολογικό ρυθμό της. Όμως μετά από όλα αυτά που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια σε όλους σχεδόν τους Έλληνες, ο θυμός πήρε μια άλλη θέση στη ζωή μας. Γιγαντώθηκε θεαματικά κάνοντας κάθε άνθρωπο αυτής της χώρας ένα πραγματικό «ηφαίστειο» που κοχλάζει αναμένοντας ακόμη και την πιο μικρή «δόνηση» για να εκραγεί. Μπορείτε να παραμείνετε θυμωμένοι για αμέτρητους λόγους ή να «δουλέψετε» το θυμό σας και να σταματήσετε να σκοτώνετε την προσωπική σας εξέλιξη και υγεία.

Είμαι Έλληνας και γεννήθηκα θυμωμένος

Σαν μεσόγειος λαός είμαστε εμπλουτισμένοι με ένα λαμπερό ταμπεραμέντο μοναδικότητας αλλά και ανωτερότητας ως προς τους άλλους, έτσι τουλάχιστον εμείς νομίζουμε. Έχουμε συμπεριλάβει με έναν μοναδικό τρόπο μέσα στη λίστα των θυμών μας, συγκεκριμένες κατηγορίες ανθρώπων. Αγανακτούμε ή ακόμη «παίζουμε και ξύλο» με αυτούς που θα αμφισβητήσουν την «ηγεμονία» μας ή την πεποίθηση που έχουμε στο: «εγώ είμαι καλύτερος από εσένα». Πολλά τα παραδείγματα που αναγνωρίζουμε και συναντούμε καθημερινά όπως το "μπούλινγκ" του Έλληνα οδηγού προς τους άλλους και ειδικά ο ρατσισμός για τις γυναίκες οδηγούς. Η ασυμβίβαστη κυριαρχία αυτών που θεωρούν ατόπημα να κοιτάξεις εκείνους ή την κοπέλα που ανεβάζουν στο τραπέζι να χορέψει μισόγυμνη. Υπάρχει και μια κατηγορία που είναι καινούργια στην κοινωνία της χώρα μας, αυτή των αλλοδαπών. Πόσο αξιοθαύμαστα αφομοιώνουν την ελληνική πραγματικότητα και μεταλλάσσονται στον εγχώριο θυμό όταν τους ακούς να μαλώνουν λέγοντας: «ξέρεις πκιος είμαι εγώ ρε;». Φυσικά μέσα στις πολλές κατηγορίες υπάρχουν και οι αξιοθαύμαστοι πολιτικοί που λένε ότι φταίνε πάντα οι άλλοι και αυτοί, θα το κάνουν καλύτερα από τους προηγούμενους, «φωνάζοντας μονίμως» από τα έδρανα. Μπορώ να γράφω για ώρες χαρακτηριστικά παραδείγματα για το θυμό του Έλληνα. Αυτή όμως η «παράδοση» της νευροπαθητικής συμπεριφοράς «γεννά προηγούμενο» και αποθηκεύει μια μόνιμη ένταση που περιμένει ανυπόμονα να εκραγεί. Φανταστείτε και με όλη αυτή την οικονομική ανέχεια των τελευταίων χρόνων πόσο σοβαρός είναι πια ο θυμός μας. Είναι εκεί έξω και μας περιμένει να ξεσπάσουμε. Ας μην γίνουμε θύμα του.

Ένα παθολογικό «τσουνάμι»

Οι άνθρωποι που είναι ψυχικά υγιείς εξωτερικεύουν το θυμό τους όταν παραδείγματος χάριν θίγεται η αξιοπρέπειά τους ή κάποιος τους εξαπατά κτλ. Ο παθολογικός θυμός όμως, εξελίσσεται σε ενός είδους μανίας. Έρχεται και εγκαθίσταται στην καθημερινότητά μας με απρόβλεπτα ξεσπάσματα, χωρίς καμία λογική. Πολλοί από εμάς βιώνουν πολλών ειδών θυμούς ποιος όμως είναι πραγματικά επικίνδυνος; Οι περισσότεροι επιστήμονες που ασχολούνται με την ανθρώπινη συμπεριφορά δηλώνουν ότι ο θυμός μπορεί να αφορά όχι μόνο «τη στιγμή που τον βιώνουμε», αλλά και το παρελθόν. Θυμώνουμε γιατί συσσωρεύουμε μεγάλα αποθέματα καταπιεσμένων συναισθημάτων που δεν εκδηλώνουμε, κάνοντας τη «φυσική» λειτουργία του θυμού, αφύσικη. Τα ξεσπάσματα αυτού του είδους συνήθως θυμίζουν «τσουνάμι» αλλά μόλις αδειάσει η δεξαμενή του θυμού το άτομο επιστρέφει στην καθημερινότητα του και αρχίζει να συσσωρεύει ξανά «υλικό» μέχρι το επόμενο ξέσπασμά του.

Προσοχή, μπορεί ο θυμός να σημαίνει κάτι περισσότερο

Η κατάθλιψη, το στρες, η απόγνωση, η παθολογική ζήλια, η αίσθηση ότι δεν μπορούμε να διαχειριστούμε πια τα συναισθήματά μας, δημιουργούν έναν «ανώτερο» και καταστροφικό θυμό. Συνήθως αυτός ο θυμός δεν φεύγει αλλά εν αντιθέσει συντηρείται καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Αυτός ο θυμός έπαψε να είναι απλά ένα ξέσπασμα και οδηγεί σε ψυχική διαταραχή. Μια συμπεριφορά που στρέφεται και στον ίδιο τον εαυτό μας και οδηγούμαστε ενίοτε σε ακραίες αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές π.χ. αλκοολισμό, χρήση ναρκωτικών ουσιών κτλ. για να μπορέσουμε να ξεφύγουμε και να ηρεμήσουμε. Όταν ο θυμός καταστέλλεται, έστω και με πλασματική μορφή (ηρεμιστικά, αλκοόλ) το άτομο με ψυχοπαθολογία μπορεί να δείχνει χαμογελαστό και ευχάριστο με το που πέσουν όμως οι άμυνες, δηλαδή νιώσει ξαφνική ανασφάλεια ή άγχος, ο θυμός εκφράζεται σε ανύποπτο χρόνο και με ανεξέλεγκτα ξεσπάσματα. Αυτό μπορεί να δημιουργηθεί από την κακή διαχείριση απέναντι στα πραγματικά αίτια του θυμού και χρήζει συμβουλευτικής από κάποιον ειδικό στο θέμα.

Είστε θυμωμένοι. Σας καταλαβαίνω, αλλά κοιτάξτε να μην…

1. Αποφύγετε έναν καβγά ή μη συμμετάσχετε ποτέ σε μία συζήτηση που είναι σημαντική για εσάς, ενώ είστε θυμωμένοι. Δεν μπορείτε να σταματήσετε και να σκεφτείτε μέσα σε ένα πλαίσιο λογικής αν είστε κάτω από την επήρεια θυμού.

2. Όταν είστε θυμωμένοι νομίζετε ότι όλοι είναι εναντίον σας. Έτσι χάνετε αποτελεσματικά τον έλεγχο όχι μόνο των συναισθημάτων, αλλά και των πιο απλών διεργασιών του εγκεφάλου σας. Νομίζετε ότι οι λέξεις ή οι κινήσεις του άλλου, σας θίγουν ανεπανόρθωτα.

3. Συνήθως όταν είστε θυμωμένοι και το δείχνετε, οι άλλοι, αρχίζουν και νιώθουν αυτομάτως και εκείνοι θυμό. Αυτό αυξάνει τις πιθανότητες να φτάσετε στο επίπεδο μιας πλήρους ρήξης με τους άλλους, μιας και όλοι μέσα τους συντηρούν ή αποθηκεύουν θυμό.

4. Τα αυτιά κλείνουν ερμητικά. Δεν μπορείτε να ακούσετε τον αντίπαλο σας. Άρα δεν μπορείτε να τον αξιολογήσετε. Ο θυμός θολώνει τη λογική σας. Σε αυτή την περίπτωση, δεν θα μπορέσετε να είστε αντικειμενικοί άρα έχετε χάσει το παιχνίδι της «επικράτησης».

Ακολουθήστε τα τέσσερα βασικότερα βήματα για το πως θα διαχειριστείτε το θυμό

1. Για αρχή αναγνωρίστε ότι χάνετε τον έλεγχο. Αυτό είναι μια αποτελεσματική επισήμανση για να μπορέσετε να δουλέψετε με το θυμό σας και να αναγνωρίσετε τι πραγματικά φταίει.

2. Μάθετε να υποχωρείτε ακόμη και όταν έχετε δίκαιο. Μην το θεωρήσετε ότι παραδίνεστε στα χέρια του άλλου. Θεωρήστε ότι έχετε περισσότερο μυαλό και γνώση για να αντιμετωπίσετε τις καταστάσεις σαν ενήλικας.

3. Χαλαρώστε κάνοντας βόλτα ή γυμναστείτε, μιας και η επιστροφή στην «κανονικότητά» σας είναι μια αποτελεσματική μέθοδος να μη βλάψετε την ηρεμία και τη διαύγειά σας.

4. Όταν πραγματικά ηρεμήσετε ασχοληθείτε ξανά με το λόγο ή την αιτία που σας δημιούργησε θυμό. Θα αντιληφθείτε ότι το «πρόβλημα» είναι διαχειρίσιμο. Πάντα ήταν αλλά μόνο ως «ήρεμο» άτομο μπορείτε να το αξιολογήσετε σωστά.